Toelatingsbeleid (land)bouwverkeer en maatregelen

Toelatingsbeleid op wegen

Een van de overwegingen om een hogere maximale snelheid in te voeren voor landbouwverkeer is dat het daarmee mogelijk zou zijn voor wegbeheerders om rond- en randwegen open te stellen voor het landbouwverkeer. De gedachte is dat door een hogere snelheid toe te staan voor landbouwverkeer, het verschil met het andere gemotoriseerd verkeer minder wordt en het landbouwverkeer minder impact op de doorstroming heeft. Door rond- en randwegen open te stellen kan het landbouwverkeer in de bebouwde kommen afnemen wat positief is voor de verkeersveiligheid en leefbaarheid.

Om te bezien in hoeverre de wegbeheerders zijn overgegaan tot het openstellen en sluiten van wegen in 2023, zijn de volgende activiteiten opgenomen teneinde het inzicht te verkrijgen:

• Analyse van de verkeersbesluiten om de borden C08 en C09;

• Doornemen van de bijgeplaatste en verdwenen bebording;

• Aanpassen van de dataset en opnieuw doorrekenen Kadastermethode.

• Vragen gesteld in de enquête naar de wegbeheerders

In dit hoofdstuk geven we inzicht in onze bevindingen op bovenstaande activiteiten.

Analyse van de verkeersbesluiten om de borden C08 en C09

Via KOOP worden verkeersbesluiten digitaal geüpload. Hierdoor is het mogelijk om inzichtelijk te krijgen op welke plaatsen er iets gewijzigd op het gebied van landbouwverkeer. We hebben ons daarbij beperkt tot veranderingen in de borden C08 en C09 omdat dit maatregelen betreft die specifiek op het landbouwverkeer zijn gericht.

In 2023 zijn er in totaal 31 verkeersbesluiten genomen met betrekking tot het landbouwverkeer. In één besluit blijkt bij nadere bestudering het bord per abuis zijn opgenomen waardoor het aantal besluiten met 30 stuks gelijk is aan 2022.  Van de 30 besluiten gaat het in 3 gevallen formeel niet om een verandering in het sluitingsbeleid maar zijn bijvoorbeeld autowegen opgeheven en gecategoriseerd als gebiedsontsluitingsweg. De impliciete geslotenverklaring voor (land)bouwverkeer van de autoweg blijft in deze gevallen in de nieuwe situatie gehandhaafd. In 16 verkeersbesluiten wordt de weg gesloten voor het (land)bouwverkeer waarbij in één situatie alleen voor de nachtelijke uren. In een ander geval wordt de weg gesloten als effectmaatregel bij de realisatie van een passeerhaven. In negen gevallen wordt de weg juist opengesteld voor (land)bouwverkeer waarvan in één geval slechts tijdelijk vanwege een reconstructie. In enkele gevallen gaat het om een declassering van de weg maar in een drietal gevallen is de maatregel genomen vanwege de gewijzigde wetgeving.

De volgende besluiten zijn genomen op bord C08:

De volgende besluiten zijn genomen op bord C09:

Doornemen van de bijgeplaatste en verdwenen bebording

Door de NDW wordt een open dataset aangeboden waarin alle verkeersborden van Nederland zijn opgenomen. In deze dataset is opgenomen wanneer borden voor de eerste keer gezien zijn en wanneer borden die de vorige keer gezien zijn, zijn verdwenen.

Deze dataset werd tot 1 januari 2023 centraal geactualiseerd doordat alle borden opnieuw werden geïnventariseerd. Per  januari 2023 is het contract met de leverancier door de NDW beëindigd en zijn de wegbeheerders verantwoordelijk voor het bijhouden van het bestand. In praktijk zien we dat er sinds die tijd slechts zeer beperkt wijzigingen zijn doorgevoerd in de dataset waardoor de actualiteit van de dataset twijfelachtig is.

Om inzicht te verkrijgen of er – zonder dat er een officieel verkeersbesluit is genomen -  borden zijn verwijderd is de dataset bevraagd op de borden C08 en C09.

Uit de dataset blijkt dat er in 2023 geen borden zijn bijgeplaatst of verwijderd. Dit is echter strijdig met de bevindingen uit het KOOP register waarin wel degelijk locaties staan vermeld waar dit het geval is.

Aanpassen van de dataset en opnieuw doorrekenen Kadastermethode

Tijdens de nulmeting zijn door middel van de Kadastermethode routes berekend voor een viertal regio’s in Nederland. Doordat er geen geslotenverklaringen zijn ingetrokken in 2023 en in de berekende gebieden geen nieuwe relevante geslotenverklaringen zijn geplaatst, hebben er methodisch geen routewijzigingen plaatsgevonden. Het opnieuw doorrekenen van de Kadastermethode leidt derhalve tot dezelfde resultaten.

Maatregelen

Aan wegbeheerders is gevraagd of er in hun beheersgebied afgelopen jaar wijzigingen hebben plaatsgevonden als gevolg van de APK-, registratie- en kentekenplicht. 

De meeste wegbeheerders hebben aangegeven dat er afgelopen jaar geen wijzigingen in beleid of infrastructurele maatregelen of verkeersmaatregelen specifiek voor (land)bouwverkeer plaatsgevonden.

• 13% geeft aan dat dit komt omdat dit al is opgepakt (uitgevoerd), of dat de wijzigingen al lopen, maar dit niet persé naar aanleiding van de wetswijziging.

• 30% geeft aan dat er geen aanleiding of noodzaak voor wordt gezien en 5% geeft aan dat hier geen tijd, capaciteit of financiën voor beschikbaar zijn om het op te pakken.

• Overige reacties (16%) gaan over dat de fysieke ruimte beperkt is en dus aanpassingen niet mogelijk zijn, of bijvoorbeeld het ontbreken van alternatieven, of wachten op het beleid van andere wegbeheerders zoals provinciale wegen.

3 van de 56 wegbeheerders geven aan dat afgelopen jaar wijzigingen hebben plaatsgevonden als gevolg van de wetswijziging. Daarbij is:

• 1x aangegeven dat het toezicht houden (handhaven) op (land)bouwvoertuigen is gestimuleerd

• 1x aangegeven dat infrastructurele maatregelen zijn toegepast: het gaat hier om passeerhavens/-stroken en geslotenverklaring

• 1x is aangegeven dat andere wijziging hebben plaatsgevonden.

Toegankelijkheid heroverwogen

Daarnaast geven 10 van de 56 (17%) wegbeheerders die de vragenlijst hebben ingevuld aan dat zij de toegankelijkheid van (land)bouwverkeer op wegen binnen het areaal dat zij beheren hebben heroverwogen naar aanleiding van de APK-, registratie- en kentekenplicht. In enkele gevallen heeft dit (nog) niet tot wijzigingen geleid, maar worden veranderingen nog wel overwogen of onderzocht.

De meeste wegbeheerders hebben dus aangegeven dat er afgelopen jaar de toegankelijkheid niet is heroverwogen. 38% geeft aan dat er geen aanleiding of noodzaak voor wordt gezien en 2% geeft aan dat hier geen tijd, capaciteit of financien voor beschikbaar zijn om het op te pakken.

Alternatieve routes buiten bebouwde kom

22 van de 56 wegbeheerders (39%) die de vragenlijst hebben ingevuld, geven aan dat er geschikte routes zijn om (land)bouwvoertuigen uit de bebouwde kom te weren. 7 wegbeheerders (13%) geven aan ook zelf wegbeheerder van deze routes te zijn, 13% geeft aan dat de beheersituatie wisselt en 14% geeft aan dat deze routes van een andere wegbeheerder zijn.

39% (22 wegbeheerders) geeft aan dat er geen mogelijkheid is om (land)bouwverkeer te weren uit de bebouwde kom.

Conclusie toelatingsbeleid en maatregelen

In 2023 is slechts zeer beperkt activiteit waargenomen om rond- en randwegen open te stellen voor landbouwvoertuigen. Wegbeheerders hebben uit oogpunt van verkeersveiligheid en doorstroming wel nieuwe geslotenverklaringen ingevoerd. Het aantal verkeersbesluiten met betrekking tot C08 en C09 is met 31 stuks vergelijkbaar met 2022 (30 stuks).

Wegbeheerders geven in de enquête bijna allemaal aan dat er geen wijzigingen hebben plaatsgevonden als gevolg van de wetswijziging. Ongeveer 17% geeft aan wel de toegankelijkheid te hebben heroverwogen maar dit heeft in de meeste gevallen niet geleid tot wijzigingen.

Ongeveer een derde van de wegbeheerders geeft aan dat er alternatieve routes zijn om (land)bouwverkeer uit de bebouwde kom te weren (39%). 13% geeft aan zelf wegbeheerder te zijn van deze alternatieve routes en 14% een andere wegbeheerder.