Aantal aangevraagde kentekens, vergelijking van deze aantallen met de grootte van het voertuigpark in de verschillende categorieën.

Voor de beantwoording van deze onderzoeksvraag hebben wij de data van de RDW geanalyseerd. Daarin hebben we gekeken naar de registratiegegevens. Daarnaast hebben we middels een enquête de waardering van de gebruikers opgevraagd en geanalyseerd.

Kentekening

Om de invoering van de registratie en kentekening zo soepel mogelijk te laten verlopen is besloten om het proces van de bestaande voertuigen via een conversieperiode zo eenvoudig mogelijk te laten verlopen. Zo is ervoor gekozen om als uitgangspunt te hanteren dat alle voertuigen legaal op de weg rijden, is een minimum aan gegevens gevraagd en kon de registratie tot 1 januari 2022 digitaal plaatsvinden. Aanvullend bestond de mogelijkheid om de voertuigen te laten registreren via een RDW-keuringsstation. Het digitaal loket is per 1 januari 2022 gesloten, aangezien op dat moment de conversieperiode was beëindigd: alle bestaande voertuigen moesten op dat moment geregistreerd zijn.

De registratie van de (land)bouwvoertuigen kwam in 2021 traag op gang, pas in het laatste kwartaal van 2021 nam het aantal registraties toe. Het gaat hierbij om het aantal registraties waarbij tevens een kenteken werd aangevraagd. 

Bij deze onderzoeksvraag hebben wij de RDW-data geanalyseerd en daaruit conclusies kunnen trekken door de data met elkaar te vergelijken in de verschillende categorieën.

Grafiek 3-9: Resultaten kentekening van (land)bouwvoertuigen per maand (RDW, 2024)

Aangezien in de laatste maanden van 2021 nog veel registraties hebben plaatsgevonden, konden deze in 2021 niet allemaal worden verwerkt, waardoor nog niet alle (land)bouwvoertuigen per 1 januari 2022 voorzien waren van een kenteken. De politie schreef daarom t/m 30 juni 2022 nog geen bekeuringen uit voor (land)bouwvoertuigen die nog geen kentekenbewijs hebben.

In totaal zijn er door de RDW op 1 januari 2024 746.796 (land)bouwvoertuigen gekentekend. Voordat voertuigen gekentekend werden, waren er diverse inschattingen van de aantallen (land)bouwvoertuigen. Deze inschattingen vormden het uitgangspunt bij de totstandkoming van de wet en de geschatte kosten voor de sector. Nu al deze voertuigen geregistreerd moeten zijn, is duidelijk in hoeverre de schattingen al dan niet klopten. In onderstaand overzicht zijn de schattingen afgezet tegen de daadwerkelijke aantallen. De waardes voor kentekens wijken af van registraties, voertuigen kunnen immers wel geregistreerd zijn maar nog niet op kenteken zijn gezet. 

Tabel 3-16: Gekentekende (land)bouwvoertuigen (RDW, 2024)

In de tabel zijn de aantallen op 1 januari 2022 als het totaal van de conversievoertuigen en als die op 1 januari 2024 al het uiteindelijke aantal opgenomen. Conclusie is dat de inschatting van de MMBS'-en achteraf te hoog is geweest en dat het aantal LBT’s en LBTA’s te laag is ingeschat. Dit heeft gevolgen gehad voor de benodigde capaciteit bij de RDW alsmede de gemoeide kosten voor de sector. Overigens dient vermeld te worden dat het aantal geregistreerde LBTA's lager is dan het totaal aantal. LBTA's die niet harder rijden dan 25 km/uur krijgen immers een volgplaat en hoeven niet geregistreerd te worden. Het is niet bekend hoeveel LBTA's dit betreft.

Registratie versus kentekening

Conversievoertuigen

Bestaande (land)bouwvoertuigen die via het digitaal loket zijn geregistreerd, zijn de zogenaamde conversievoertuigen. Door de RDW is een overzicht gerealiseerd van de gekentekende conversievoertuigen naar status. De RDW hanteert onderstaande codes bij de registratie van voertuigen:

33 = ongeldig wegens ombouw naar een andere voertuigsoort, dat een ander kenteken heeft gekregen
34 = ongeldig
51 = voertuig gesloopt door erkend bedrijf (KR 40b.5)
52 = uitvoer voertuig (KR 37.3b)
53 = buiten normale registratie geplaatst
54 = schorsing (WVW 94, art 67.1)
55 = voertuig gesloopt niet door erkend bedrijf
60 = voertuig voldoet niet aan technische eisen (total loss)
61 = voertuig voldoet niet aan technische eisen (WOK, wacht op keuren)
86 = voertuig vermist (zonder proces verbaal)
87 = voertuig gestolen (met proces verbaal, KR 37.7)
91 = vervangend kenteken (tegenhanger van 33)

Uit het overzicht blijkt dat er momenteel 642.852 conversievoertuigen actueel zijn.

Tabel 3-17: Overzicht conversievoertuigen en status

Registratie van (land)bouwvoertuigen betekent niet automatisch dat deze voertuigen ook voorzien zijn van een kentekenplaat. Immers de voertuigen in gebruik genomen vóór 2021 en die niet harder rijden dan 25 km/uur zijn pas verplicht om per 1-1-2025 zichtbaar een kentekenplaat te voeren. Uit gegevens van de RDW blijkt dat ongeveer 15% van de geregistreerde conversievoertuigen van na 1977 nog geen kentekenplaat heeft aangevraagd. Aangezien voertuigen van vóór 1978 een blauwe kentekenplaat mogen dragen welke niet onder de GAIK-regeling vallen is alleen bekend wanneer voor deze voertuigen een gele kentekenplaat is afgegeven. De RDW schat in dat het percentage voertuigen van vóór 1978 zonder kentekenplaat lager is, waardoor voor ca 10% van alle (land)bouwvoertuigen momenteel nog geen kentekenplaat is aangevraagd. Voertuigen die na 2020 in gebruik zijn genomen zijn niet uitgezonderd en zijn altijd verplicht de kentekenplaat te voeren.

Nu (land)bouwvoertuigen geregistreerd worden, ontstaat ook meer inzicht in het aantal voertuigen dat gesloopt, geëxporteerd of geschorst wordt. Onderstaand overzicht geeft de aantallen weer van de conversievoertuigen.

Tabel 3-18: Overzicht uitgeschreven voertuigen

Uit de tabel blijkt dat in de drie jaar van de registratie meer dan 25.000 conversievoertuigen zijn verdwenen van de openbare weg. De categorie T, land- of bosbouwtrekker op wielen, vormt met bijna 13.500 stuks meer dan de helft van het aandeel hierin. Van de 25.570 voertuigen werden in de jaren 2021 t/m 2023 22.500 voertuigen geëxporteerd en deze categorie vormt daarmee het belangrijkste aandeel.

Nieuwe voertuigen

Nieuwe voertuigen kunnen op drie manieren worden geregistreerd:

• Via een keuringsstation aangeboden;

• Via de versnelde inschrijving voor nieuwe voertuigen met een typegoedkeuring T.C.S. of R;

• Via de tijdelijke voorziening voor nieuwe voertuigen zonder typegoedkeuring. Dit is alleen mogelijk voor de nieuwe U-categorie, de mobiele machines.

Via de RDW zijn gegevens opgevraagd over de aantallen voertuigen over de jaren 2021 tot en met 2023. Hieruit blijkt dat er in die jaren 2.108 voertuigen met typegoedkeuring via een keuringsstation zijn ingevoerd en 15.247 voertuigen via de versnelde inschrijving. Van de voertuigen waarvan geen typegoedkeuring aanwezig was, verliepen er 13.732 via een keuringsstation en 7.556 via een tijdelijke voorziening.