Zijn de toelatings-, permanente en gebruikseisen dusdanig ingericht dat de politie bij staandehouding kan handhaven en voor een deel van de technische controle de assistentie van de RDW kan inroepen?

De RDW hanteert bij het kentekenen van voertuigen het proces van testen/verifiëren (art. 24 WVW 1994) – goedkeuren (art. 21 WVW 1994) – registreren (art 48 WVW 1994) – controleren technische staat (art.72 WVW 1994). Het registreren betreft het inschrijven en tenaamstellen van het voertuig. In dit proces is dus geen sprake meer van een toelating. Daar waar we in deze rapportage het begrip toelatingseisen hanteren dient dus formeel goedkeuringseisen gelezen te worden. We hanteren echter de term toelatingseisen aangezien deze term gedurende het gehele evaluatieproces gevoerd is.

Voor het beantwoorden van deze vraag is er een interview gehouden met politiedeskundigen. Aan hen is gevraagd of de toelatings-, permanente- en gebruikseisen dusdanig zijn ingericht dat de politie bij staandehouding kan handhaven en of er voor een deel van de technische controle de assistentie van de RDW ingeroepen kan worden.

Toelatings-, permanente en gebruikseisen

De nieuwe wetgeving heeft niet veel veranderd aan de permanente-, en gebruikseisen ten aanzien van (land)bouwvoertuigen. Aan de inrichtingseisen is voor het merendeel niets veranderd.  De politiedeskundigen menen dat de nieuwe wetgeving voor kentekening vooral voordelen heeft voor de vaststelling van het voertuigsoort en de herkenbaarheid.

De RDW geeft een typegoedkeuring of individuele goedkeuring af voor (land)bouwvoertuigen en de Inspectie Leefomgeving en Transport ziet erop toe dat er geen voertuigen – in dit geval (land)bouwmachines – te koop worden aangeboden die niet door de Europese Unie zijn goedgekeurd. Door de invoering van de registratie- en kentekenplicht is het, overeenkomstig de andere voertuigsoorten, ook niet meer mogelijk voertuigen te registreren zonder de noodzakelijke individuele goedkeuring of typegoedkeuring. De overtredingen van (land)bouwverkeer waarmee politieagenten te maken hebben, betreffen in de meeste gevallen overtredingen van permanente eisen of gebruikseisen (RDW, z.d.).

Met de invoering van de nieuwe wet- en regelgeving voor de APK-, registratie- en kentekenplicht voor (land)bouwvoertuigen op 1 januari 2021 is gelijktijdig de wet- en regelgeving voor (land)bouwvoertuigen aangepast en gelden er enkele nieuwe eisen voor voertuigen zoals breedtemarkering, zijafscherming bij bepaalde aanhangwagens, en het verdwijnen van de afgeknotte driehoek.

Een andere belangrijke wijziging is de introductie van de nieuwe voertuigcategorie mobiele machines – MM. Voor de handhaving is het voordeel dat de nieuwe voertuig-categorie veel duidelijker gedefinieerd is en beter de lading dekt dan het begrip ‘motorvoertuig met beperkte snelheid’ (MMBS). De laatste categorie omvatte veel verschillende types voertuigen en ook voertuigen die niet altijd eenduidig herkenbaar waren als MMBS waardoor deze voertuigcategorie voor de politiehandhaving een moeilijk, grijs gebied was. Zo reden er bijvoorbeeld vrachtauto’s en bussen rond met een afgeknotte driehoek.

Assistentie van de RDW bij technische controles

Als er grondiger gekeken wordt naar de types overtredingen en ongevallen van (land)bouwverkeer dan zijn het volgens politiedeskundigen vaak niet de technische eigenschappen van (land)bouwvoertuigen maar juist het gebruik ervan die voor gevaar zorgen. Vooral het gebruik van samengestelde (land)bouwvoertuigen zorgt voor gevaar op de weg, zoals een landbouw- of bosbouwtrekker met aanhangwagen of verwisselbaar uitrustingsstuk erachter. Gezien de grote variëteit in types uitrustingsstukken die aan een (land)bouwvoertuig gekoppeld kunnen worden, is het niet mogelijk om in de wetgeving alle gevaarlijke gebruikswijzen te definiëren. Op dit terrein is er nog een grijs gebied waarin de individuele politieagent zelf moet beoordelen – en ook in het proces-verbaal moet beschrijven – of er sprake is van een gevaar of probleem omtrent de verkeersveiligheid. De deskundigen geven aan dat verdere richtlijnen voor het opleggen van een rijverbod niet nodig zijn.

Uit de expertmeting in 2024 blijkt dat per 20 januari 2027 er een aanscherping van de machinerichtlijn komt met de eisen uit de Wegenverkeerswet omtrent verwisselbare uitrustingstukken, zodat deze beter aansluit en er extra eisen zijn voor samengestelde (land)bouwvoertuigen.

Wat betreft het inroepen van technische assistentie van de RDW zijn er verschillende mogelijkheden:

• De politie kan samenwerking zoeken met de RDW om bij grotere controles de aanwezigheid en inspectie door de RDW-controleurs ter plekke te organiseren.

• De politie kan op afstand technische assistentie van de RDW oproepen door foto’s van een voertuig te versturen.

• Een agent kan met foto’s naar het kantoor van de RDW komen voor overleg; het is namelijk mogelijk om een bekeuring uit te schrijven enkele dagen na staandehouding.

Volgens geïnterviewden verloopt de samenwerking met de RDW goed.